Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy ze Światową Organizacją Własności Intelektualnej (WIPO) 16 i 17 marca br. zorganizowało w Warszawie konferencję, której tematem było rozszerzone zbiorowe licencjonowanie. Przedstawiciele SFP-ZAPA byli na niej obecni.
Głównym celem konferencji było dokonanie analizy
szczególnego modelu zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi – rozszerzonego
zbiorowego licencjonowania. Według zapowiedzi Ministerstwa Kultury i
Dziedzictwa Narodowego rozważane jest wprowadzenie tego rozwiązania w Polsce
przy okazji implementacji dyrektywy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi
i prawami pokrewnymi.
Foto: Danuta Matloch
Rozszerzona zbiorowa licencja to umowa licencyjna negocjowana z zachowaniem zasady swobody umów pomiędzy organizacją zbiorowego zarządzania (OZZ) a użytkownikiem praw autorskich lub pokrewnych. Skuteczność takiej umowy jest dzięki przepisom prawa rozciągnięta na tych uprawnionych, którzy ani nie są członkami OZZ, ani nie powierzyli OZZ swoich praw w zarząd. Twórcy zachowują przy tym prawo do tzw. opt-out, czyli mogą zdecydować, że o wykonywaniu swoich praw będą decydować samodzielnie, co w praktyce zdarza się jednak bardzo rzadko. Uważa się, że ECL jest jednym z najbardziej skutecznych mechanizmów nabywania praw autorskich, co ma ogromne znaczenie dla przemysłów kreatywnych. Odpowiada na wyzwania związane z masową eksploatacją praw, w tym w środowisku cyfrowym, gdzie liczba uprawnionych jest duża, a niektórzy z nich nie są reprezentowani przez organizacje zbiorowego zarządzania lub istnieją obiektywne przeszkody w ich łatwej identyfikacji lub ustaleniu miejsca ich przebywania.
Rozszerzone licencje zbiorowe (ECL) mogłyby stać się uzupełnieniem istniejącego obecnie w Polsce systemu obligatoryjnego zbiorowego zarządzania prawami. Rozważane jest objęcie tymi licencjami utworów osieroconych, zbiorów archiwalnych mediów publicznych oraz niektórych form eksploatacji utworów przy użyciu nowych technologii.