Szanowny Pan Bartłomiej Sienkiewicz
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15
00-071 Warszawa
Szanowny Panie Ministrze,
Zwracamy się do Pana jako reprezentanci szerokiego grona polskich twórców i aktorów, zaniepokojeni wykreśleniem z prac legislacyjnych rządu zapisów zapewniających sprawiedliwe tantiemy za eksploatację filmów w internecie.
Tantiemy dla twórców filmowych były częścią procedowanej przez poprzedni rząd ustawy wdrażającej unijną dyrektywę 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (zwaną także „dyrektywą DSM”), do polskiego prawa. Wymaga tego art. 18 dyrektywy, którego istniejący już art. 70 ust. 21 ustawy o prawie autorskim z pewnością nie wyczerpuje. Art. 18 dyrektywy DSM nie będzie prawidłowo wdrożony do polskiego prawa bez rozszerzenia art. 70 ust. 21 polskiej ustawy o serwisy VOD.
Polska branża filmowa czeka na dostosowanie przepisów do nowoczesnych modeli dystrybucji utworów już wiele lat. Zaniedbania legislacyjne poprzedniego rządu powodują, iż Polska jest ostatnim krajem w Unii Europejskiej, który nie wdrożył dyrektywy DSM. Opóźnienie przekracza 2,5 roku, a Komisja Europejska nalicza z tego tytułu karę w wysokości 13.700 euro za każdy dzień zwłoki. Jesteśmy bardzo zaniepokojeni, że do wykazu prac legislacyjnych zgłoszono dokładnie ten sam projekt, nad którym przerwał pracę rząd PiS, z jednym tylko wyjątkiem – skreśleniem ustawowych tantiem za VOD.
Obecnie rynek VOD osiąga w Polsce przychody sięgające już 2,6 miliarda złotych rocznie i wykładniczo rośnie. Znacząca część tych środków osiągana jest dzięki pracy polskich twórców i wykonawców filmowych, których dzieła zapełniają biblioteki wiodących serwisów streamingowych, tworząc ich atrakcyjną ofertę. Problem w tym, że jest to praca w Polsce nienależycie wynagradzana.
Według raportu opublikowanego przez największą na polskim rynku platformę streamingową Netflix, tylko w okresie od stycznia do czerwca 2023 roku 200 polskich produkcji dostępnych w serwisie oglądanych było łącznie przez 544 milionów godzin (!). Rodzimi filmowcy nie zobaczyli w Polsce z tego tytułu ani złotówki w postaci tantiem. Jest to sytuacja o tyle trudna do zrozumienia, że wielkie koncerny internetowe dzielą się już swoim zyskiem i płacą należne wynagrodzenia twórcom filmowym niemal w całej Europie. Tylko w Polsce są wciąż z tego obowiązku zwolnione.
Pozbawieni tantiem za eksploatację internetową polscy twórcy filmowi tracą bezpowrotnie nie tylko należne im wynagrodzenia, ale także konkurencyjność na arenie międzynarodowej i obecność na równych zasadach na światowym rynku audiowizualnym.
W imieniu przedstawicieli całego środowiska filmowego apelujemy do Pana o spotkanie, na którym chcielibyśmy przedstawić punkt widzenia branży na kwestie tantiem z internetu, a także o implementację dyrektywy DSM wraz z zapisami zapewniającymi prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia twórców i aktorów z internetu w postaci ustawowo zagwarantowanych niezbywalnych tantiem.
Z wyrazami szacunku,
Gildia Scenarzystów Polskich
(zrzeszająca 186 scenarzystek i scenarzystów)
Gildia Polskich Reżyserów Dokumentalnych
(zrzeszająca 50 reżyserek i reżyserów)
Stowarzyszenie Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych PSC
(zrzeszające 119 autorek i autorów zdjęć filmowych)
Stowarzyszenie Filmowców Polskich SFP
(zrzeszające 2200 członków i członkiń)
Stowarzyszenie Kobiet Filmowców
(zrzeszające 73 członkinie)
Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych ZAPA
(reprezentujący prawa 6338 polskich twórców i twórczyń filmowych)
Związek Zawodowy Aktorów Polskich ZZAP
(zrzeszający 1380 aktorów i aktorek)
Związek Zawodowy Filmowców
(zrzeszający 1400 przedstawicieli i przedstawicielek zawodów filmowych)