Historia ZAPA
Kalendarium, czyli historia SFP-ZAPA w punktach
| rok | Opis |
|---|---|
| 1995 | SFP otrzymuje od Ministra Kultury i Sztuki zezwolenie na prowadzenie zbiorowego zarządu prawami autorskimi i pokrewnymi do utworów audiowizualnych. Zgodnie z ustawą z 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, SFP jest uprawnione do zarządzania prawami reżysera i scenarzysty. |
| 1996 | Rusza biuro SFP-ZAPA. Dyrektorem zostaje Ryszard Kirejczyk, prawnik i ekonomista, były kierownik produkcji. Tworzy od podstaw organizację, którą będzie kierował przez następne 22 lata. Obsługa prawną i procesową powierza Kancelarii Profesor Elżbiety Traple. Podpisane zostają pierwsze umowy z operatorami kablowymi oraz pierwsza umowa o wzajemnej reprezentacji z zagraniczną organizacją zbiorowego zarządzania. |
| 1997 | SFP-ZAPA podpisuje pierwszą umowę z TVP S.A.; autorzy otrzymują pierwsze wypłaty za nadania telewizyjne, reemisję kablową i tzw. czyste nośniki. Wypłaty z tytułu czystych nośników trafiają także do producentów. |
| 2000 | Wywalczona przez SFP nowelizacja prawa autorskiego korzystnie zmienia sytuację uprawnionych. Za wypłatę tantiem staje się odpowiedzialny użytkownik (np. nadawca, właściciel kina), a nie producent. Krąg uprawnionych poszerza się o operatora obrazu. |
| 2003 | SFP-ZAPA zawiera porozumienie z TVN. Znacznej poprawie ulega współpraca z ZAiKS, z którym zostają zawarte pierwsze porozumienia w sprawie podziału opłat z tzw. czystych nośników, tantiem z kin oraz z tytułu zwielokrotnień. |
| 2004 | Po kilkuletnich negocjacjach SFP-ZAPA podpisuje porozumienie z operatorami kablowymi zrzeszonymi w izbie gospodarczej OIGKK (obecnie PIKE) w sprawie wypłat wynagrodzeń z tytułu reemisji. |
| 2005 | SFP-ZAPA przenosi się z dotychczasowej siedziby w Zespołach Filmowych przy ul. Puławskiej do nowoczesnego biura przy ul. Żelaznej. Podpisanie umowy z Canal+ Cyfrowy, obejmującej tantiemy za nadania oraz reemisję na platformie Cyfra Plus. Wygrana procesu z siecią hoteli Orbis i tym samym rozpoczęcie podpisywanie umów z hotelami. |
| 2007 | SFP-ZAPA rozpoczyna wdrażanie ISAN - międzynarodowego systemu służącego identyfikacji utworów audiowizualnych. SFP-ZAPA staje się polską agencją ISAN. SFP-ZAPA jako pierwsza organizacja zbiorowego zarządzania w Polsce i jedna z nielicznych w Europie otrzymuje certyfikat jakości ISO. |
| 2008 | SFP-ZAPA podpisuje umowę z platformą Cyfrowy Polsat oraz nową umowę generalną z TVP S.A. regulującą - poza bieżącymi wypłatami - także wynagrodzenia zaległe. Na skutek nowelizacji prawa autorskiego do grona twórców uprawnionych do tantiem dołączają: montażyści, operatorzy dźwięku i kostiumografowie. |
| 2009 | SFP-ZAPA podpisuje nową umowę z TVN. Intensyfikuje starania o podpisanie umów z portalami internetowymi udostępniającymi filmy. Pod koniec roku SFP-ZAPA reprezentuje ponad 2000 polskich autorów i ich spadkobierców oraz 230 krajowych producentów. Liczba umów międzynarodowych sięga 52, obejmuje m. in. największe na świecie organizacje reprezentujące twórców filmowych takie jak francuskie SACD czy z hiszpańskie SGAE. |
| 2010 | SFP-ZAPA rozpoczyna wypłaty tantiem z tytułu nadań w Telewizji Polsat. Jest to wynik zakończenia wieloletniego sporu sądowego z tym nadawcą. Wypłaty sięgają okresu od roku 2000. Wchodzi w życie nowelizacja prawa autorskiego wprowadzająca obowiązek zatwierdzania tabel wynagrodzeń. Angażuje ona organizację w wieloletnie postępowania o zatwierdzenie stawek wynagrodzeń przed Komisją Prawa Autorskiego i przed sądem, co część użytkowników stara się wykorzystać by utrudnić inkasowanie tantiem. |
| 2011 | Tantiemy inkasowane przez organizacje zbiorowego zarządzania zostają obciążone podatkiem VAT. SFP-ZAPA podejmuje intensywne działania, aby nie doszło z tego powodu do gwałtownego zachwiania płatnościami ze strony użytkowników. Zawarte zostają ugody z największymi dystrybutorami płyt DVD: Kino Świat oraz Best Film, na mocy których rozliczone zostają tantiemy za okresy sięgające kilkanaście lat wstecz. Na polu odtwarzania zostaje zawarta ugoda z siecią hoteli Gromada. Organizacja intensyfikuje działania na arenie międzynarodowej. Przedstawiciele SFP-ZAPA zostają wybrani do Biur Wykonawczych międzynarodowej konfederacji CISAC, zrzeszającej organizacje zbiorowego zarządzania z całego świata. Jednocześnie SFP-ZAPA w uznaniu za swoje wyniki w zakresie inkasa na polu reemisji wchodzi do Zarządu AGICOA (międzynarodowej organizacji chroniącej prawa producentów) – jako jedna z 5 OZZ na świecie wypłacających najwięcej wynagrodzeń swoim członkom. Pozostaje w nim do dziś. |
| 2012 | Podpisana zostaje umowa z Telekomunikacją Polską S.A. (dzisiaj Orange S.A.) regulująca rozliczenia z tytułu reemisji kablowej. SFP-ZAPA organizuje w Krakowie posiedzenie Komisji CTDLV CISAC (Dramatic, Literary and Audiovisual Technical Committee). Na spotkanie przyjeżdża prawie 100 przedstawicieli organizacji zbiorowego zarządzania z całego świata. Na koniec roku SFP-ZAPA reprezentuje niemal 3300 autorów i spadkobierców oraz ponad 350 krajowych producentów. |
| 2013 | SFP-ZAPA wygrywa prawomocnie spór sądowy z UPC, największym wówczas operatorem kablowym w Polsce, na podstawie którego egzekwuje wielomilionowe odszkodowanie wraz z odsetkami. Pozostali najwięksi operatorzy, m.in. Multimedia Polska S.A., podpisują umowy z organizacją. Zawarty zostaje kontrakt generalny z Cyfrowym Polsatem, który kompleksowo reguluje kwestię wynagrodzeń z tytułu reemisji i nadań w programach Telewizji Polsat. Komisja Prawa Autorskiego zatwierdza tabelę wynagrodzeń za odtwarzanie utworów z wniosku SFP-ZAPA oraz 7 innych organizacji zbiorowego zarządzania. Tabela zostaje zaskarżona do sądu przez izbę gospodarczą IGHP w części dot. odtwarzania utworów w hotelach. W pozostałym zakresie tabela staje się prawomocna. Sukcesy SFP-ZAPA dostrzegane są nie tylko w Polsce. Przedstawiciele SFP-ZAPA po raz pierwszy wchodzą do Zarządu SAA (Society of Audiovisual Authors) - organizacji zrzeszającej europejskie OZZ. Pozostają w nim do dziś. SFP-ZAPA sprzeciwia się dwóm niebezpiecznym dla branży filmowej projektom przygotowywanym przez Ministerstwo Cyfryzacji: ustawie o otwarciu zasobów publicznych oraz zmianom w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną (tzw. uśude). W wyniku protestów SFP i wielu innych środowisk twórczych prace nad ustawami zostają wstrzymane. Powstaje Stowarzyszenie Kreatywna Polska - sojusz stowarzyszeń twórczych oraz zrzeszeń producentów, wydawców i nadawców. SFP jest jednym z inicjatorów przedsięwzięcia i aktywnym uczestnikiem wspólnych działań. Przy współpracy z zewnętrznymi podmiotami SFP-ZAPA rozpoczyna pilotażowe działania antypirackie polegające na zaawansowanym przeszukiwaniu internetu w poszukiwaniu nielegalnie udostępnionych filmów oraz zgłaszaniu wniosków o ich usunięcie do właścicieli stron. Działania te prowadzone są do dziś. |
| 2014 | Orange S.A. (wcześniej Telekomunikacja Polska S.A.) zawiera z SFP-ZAPA umowę regulującą rozliczenia z tytułu reemisji satelitarnej. W konsekwencji prawie wszyscy reemitenci działający w Polsce zostają objęci rozliczeniami z organizacją. SFP-ZAPA składa pozwy przeciwko niepłacącym multipleksom – Cinema City, Multikino oraz Helios. Równolegle, umowy z SFP-ZAPA zawiera ponad 300 kin studyjnych i lokalnych z całej Polski. Przyjęta zostaje Dyrektywa unijna w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi. |
| 2015 | Zakończone zostają negocjacje dot. rewizji umów z największymi nadawcami telewizyjnymi i objęcia nimi wynagrodzeń dla wszystkich grup twórców reprezentowanych przez SFP-ZAPA (w tym scenarzystów, za których tantiemy dotychczas inkasował ZAiKS). Trybunał Konstytucyjny orzeka o niezgodności z konstytucją mechanizmu dochodzenia trzykrotności należnego wynagrodzenia. OZZ tracą jedno z głównych narzędzi w walce z niepłacącymi operatorami kablowymi. Na koniec roku liczba chronionych przez SFP-ZAPA polskich autorów i ich spadkobierców wynosi ponad 4 000, a producentów niemal 500. |
| 2016 | SFP-ZAPA wygrywa spór sądowy z wydawcą prasowym Burda Publishing Polska. Zapadają pierwsze korzystne dla SFP-ZAPA orzeczenia nakazujące największym multipleksom przekazanie szczegółowych informacji dotyczących wpływów z wyświetlania filmów. Zawarta zostaje pierwsza umowa z dużym operatorem telewizji szpitalnej odtwarzającym na terenie szpitali utwory audiowizualne. |
| 2017 | Podpisane zostają kolejne umowy z nadawcami telewizyjnymi. SFP-ZAPA ma ich blisko 20. Umowami objęci są zasadniczo wszyscy użytkownicy. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydaje wyrok, w którym orzeka, że prawo do dochodzenia automatycznej zapłaty dwukrotności należnego wynagrodzenia za naruszenie praw autorskich jest zgodne z prawem unijnym. SFP wygrywa precedensowy proces z portalem Chomikuj.pl. Po raz pierwszy potwierdzona zostaje możliwość nakładania przez polskie sądy na pośredników internetowych obowiązków aktywnego monitorowania naruszeń praw autorskich. Właściciel Chomikuj.pl zostaje zobowiązany do blokowania dostępu do kopii filmów bezprawnie udostępnianych w domenie Chomikuj.pl. |
| 2018 | Na początku roku na emeryturę odchodzi pierwszy dyrektor SFP-ZAPA Ryszard Kirejczyk. Nowym dyrektorem zostaje Dominik Skoczek, radca prawny, wieloletni współpracownik i pełnomocnik SFP-ZAPA, były dyrektor Departamentu Własności Intelektualnej i Mediów w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wchodzi w życie ustawa o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi implementująca unijną dyrektywę o zbiorowym zarządzaniu. Kompleksowo reguluje ona działalność OZZ w Polsce, nakazując SFP i SFP-ZAPA dokonanie szeregu zmian w strukturze organizacyjnej i wewnętrznych regulaminach. Równolegle wdrażane jest unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych (RODO). Sąd Apelacyjny w Poznaniu prawomocnie zatwierdza tabelę wynagrodzeń SFP-ZAPA na reemisję utworów audiowizualnych w sieciach kablowych. Jest to ostatecznie potwierdzenie słuszności stawek stosowanych od wielu lat w umowach z operatorami. |
| 2019 | Zapada pierwsze korzystne dla SFP-ZAPA rozstrzygnięcie w sporach z multipleksami. W sprawie przeciwko największej w Polsce sieci kin Cinema City sąd zasądza wielomilionowe odszkodowanie z wysokimi odsetkami. Wyrok nie jest jeszcze prawomocny. Walny Zjazd członków SFP zatwierdza nowy statut dostosowujący działalność organizacji do wymogów ustawy o zbiorowym zarządzaniu. Zostaje przyjęta dyrektywa unijna o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym. Umożliwia wprowadzenie tantiem za eksploatację filmów w internecie. SFP-ZAPA zawiera umowę z największym w Polsce operatorem telewizji szpitalnej. Umowami objęty jest niemal cały rynek tych operatorów. Niezależny zewnętrzny audytor przedłuża do roku 2022 ważność posiadanego przez SFP-ZAPA certyfikatu jakości ISO zgodnego z wymaganiami normy 9001:2015. SFP-ZAPA jest nadal jedyną w Polsce i jedną z nielicznych w Europie organizacją zbiorowego zarządzania posiadającą certyfikat – nieprzerwanie od 2007 roku. Na koniec roku SFP-ZAPA liczba uprawnionych SFP-ZAPA to niemal 5200 polskich autorów i spadkobierców oraz prawie 700 krajowych producentów. |
| 2020 | Zapada kolejny korzystny dla SFP-ZAPA wyrok przeciwko sieci kin Helios. Sąd nie tylko nakazuje multipleksowi przekazać SFP-ZAPA pełne dane dotyczące wyświetlanych filmów, ale także zapłacić niezależną od tantiem kilkusettysięczną kwotę z tytułu nie przekazania tych danych w wymaganym terminie. W reakcji na trudną sytuację twórców spowodowaną pandemią koronawirusa, SFP i SFP-ZAPA wdraża dla swoich uprawnionych szeroki pakiet działań pomocowych przekazując do nich w różnej formie dodatkowe kilkadziesiąt milionów złotych. Przyspieszone zostają wszystkie terminy repartycji oraz wypłaty tantiem. SFP-ZAPA zostaje wskazane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako organizacja reprezentatywna w odniesieniu do scenariuszy utworów audiowizualnych. Decyzja daje możliwość inkasowania i wypłacania wynagrodzenia dla scenarzystów, którzy nie powierzyli dotychczas swoich praw ani ZAIKS, ani SFP. Potwierdza także, iż SFP-ZAPA reprezentuje obecnie wielokrotnie więcej scenarzystów niż ZAiKS. Po 7 latach działań procesowych Sąd Apelacyjny w Poznaniu zatwierdza prawomocnie tabelę wynagrodzeń stawek SFP-ZAPA za odtwarzanie filmów w pokojach hotelowych. SFP-ZAPA prawomocnie wygrywa z Vectra (największym operatorem kablowym w Polsce) wielomilionowe wyrównanie opłaty licencyjnej. Jest to pierwsza wygrana SFP-ZAPA z operatorem, który mając podpisaną umowę z SFP-ZAPA, zaniża podstawę rozliczeń. SFP-ZAPA prawomocnie wygrywa z Cinema City (największym multipleksem kinowym w Polsce) proces o zaległe tantiemy dla twórców. Jest to pierwsza wygrana SFP-ZAPA z siecią kin wielosalowych. |