ZAPA Każdy podmiot wykorzystujący utwory audiowizualne jest zobowiązany do uiszczania za to wykorzystanie opłat. Są nimi tantiemy przekazywane uprawnionym za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania (OZZ). Taką organizacją jest ZAPA.
W kontekście tantiem podmioty wykorzystujące twórczość (np. nadawcy telewizyjni, operatorzy kablowi, kiniarze) nazywane są użytkownikami. Natomiast uprawnieni to autorzy lub producenci, którym wypłacane są należne tantiemy.
Podstawą prawną, z której wynika obowiązek płacenia tantiem przez użytkowników jest Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku wraz z późniejszymi zmianami. Jej zapisy gwarantują twórcom niezbywalne prawo do wynagrodzenia za korzystanie z ich twórczości. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi egzekwują tantiemy od użytkowników. Działają one na mocy zezwoleń ministra właściwego ds. kultury i podlegają okresowym kontrolom gwarantującym przejrzystość ich działania.
Twórcy należący do ZAPA mają pewność, że powierzając swoje prawa w zarząd naszej organizacji, będą otrzymywali należne im tantiemy. Organizacja zarządzająca ich prawami negocjuje i podpisuje umowy z użytkownikami, inkasuje od nich tantiemy, a następnie dzieli je
i wypłaca uprawnionym. Jeśli któryś z użytkowników uchyla się od płacenia tantiem, ZAPA występując w imieniu uprawnionych dąży do zainkasowania należności, również poprzez prowadzenie procesów sądowych.
Obowiązek przekazywania tantiem za pośrednictwem OZZ daje uprawnionym pewność, że w sytuacji uchylania się użytkowników od płacenia, organizacja będzie dochodziła wyegzekwowania należności do skutku. Łatwo wyobrazić sobie efekt braku obowiązku pośrednictwa OZZ w przekazywaniu tantiem. Pojedynczy uprawniony niedysponujący profesjonalną obsługą prawną, występujący o należne mu pieniądze do ogromnych podmiotów działających na rynku (nadawców, operatorów kablowych, etc.) w większości przypadków
z góry skazany byłby na porażkę.
Proces wypłaty tantiem - krok po kroku - obrazuje poniższy schemat:
1. Użytkownik wykorzystuje utwór audiowizualny. Przykładem może być nadawca telewizyjny, który emituje film na jednym ze swoich kanałów.
W tym miejscu rodzi się po stronie użytkownika obowiązek zapłaty tantiem.
2. ZAPA zwraca się do użytkownika z żądaniem uiszczenia tantiem na rzecz uprawnionych. Negocjuje warunki zawieranej umowy, regulującej wysokość inkasowanych tantiem oraz termin ich płatności. Jeśli z użytkownikiem jest już podpisana umowa kolejnym krokiem po użyciu utworu jest INKASO.
4. ZAPA inkasuje tantiemy w imieniu swoich uprawnionych, ale też w imieniu tych, którzy jeszcze się do organizacji nie zapisali, a ich twórczość mieści się w zakresie ochrony sprawowanej przez ZAPA. Ogólnie mówiąc ZAPA inkasuje tantiemy dla Pana/Pani X należących do Związku, ale też dla Pana/Pani Y, którzy mogą się zgłosić do ZAPA za jakiś czas. Daje to gwarancję, że uprawnieni niebędący członkami ZAPA w momencie inkasowania tantiem, otrzymają tantiemy za okres sprzed ich zgłoszenia się do ZAPA.
5. Zainkasowane tantiemy ZAPA dzieli na podstawie regulaminów repartycji. Ten etap nazywany jest repartycją.
6. Uprawniony zapisany w ZAPA otrzymuje należne mu tantiemy wraz z raportem wypłaty zawierającym szczegóły naliczenia. Dzięki temu każdy, kto otrzymuje tantiemy ma pełny wgląd w to, jaka dokładnie kwota z jakiego tytułu jest mu przekazywana.
